Biên độ của sóng A: là biên độ dao động của một phần tử của môi trường có sóng truyền qua.

Chu kỳ sóng T: là chu kỳ dao động của một phần tử của môi trường sóng truyền qua.

Tần số f: là đại lượng nghịch đảo của chu kỳ sóng : f = 1/T

Tốc độ truyền sóng v: là tốc độ lan truyền  dao động trong môi trường. v sẽ phụ thuộc vào môi trường và nhiệt độ, nhiệt độ càng cao thì v càng nhanh, v rắn > v lỏng > v khí.

Bước sóng λ: là quảng đường mà sóng  truyền được trong một chu kỳ.   λ = v.T = v/f

• Bước sóng λ cũng là khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng dao động cùng pha.
• Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động ngược pha là λ/2
• Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trên phương truyền sóng mà dao động vuông pha là λ/4
• Khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ trên phương truyền sóng mà dao động cùng pha là:  kλ.
• Khoảng cách giữa hai điểm bất kỳ  trên phương  truyền sóng mà dao động ngược pha là: (2k+1)λ/2

• 1.3 Phân loại các dạng sóng cơ

  Có 2 loại sóng cơ đó là sóng dọc và sóng ngang.

• Sóng dọc: các phần tử vật chất khi dao động trong môi trường sẽ có phương dao động trùng với phương truyền sóng. (VD: Sóng âm)
• Sóng ngang: các phần tử vật chất khi dao động trong môi trường sẽ có phương dao động tạo thành một góc 90 độ so với phương truyền sóng. (VD: sóng trên mặt nước)

• 2. Phương trình truyền sóng cơ tổng quát

  - Ta tạo ra một dao động điều hòa tại điểm O, dao động này sẽ tạo thành sóng lan truyền với vận tốc v theo phương Ox. Trong trường hợp này, O sẽ được coi là nguồn sóng, và phương trình dao động sóng của nguồn lúc này sẽ là

  uO =Ao.cos(ωt)

  

  - Lấy điểm M cách điểm O một khoảng là x, điểm M có cùng phương truyền sóng với điểm O. Lúc này ta có:

• Công thức tính thời gian sóng truyền từ điểm O đến điểm M là:

  ∆t = x/v

• Vì sóng truyền đến M trễ hơn điểm O một khoảng thời gian là Δt, do đó, phương trình dao động tại điểm M lúc này sẽ là

•   uM=AM.cosω(t- ∆t) (*)

  uM=AM.cos(ωt - 2πx/Tv)

  uM=AM.cos((ωt - 2πx/λ)

  - Ta có một số nhận xét sau:

• Phương trình sẽ thay đổi phụ thuộc vào thời gian t và tọa độ x, điều này có nghĩa là với mỗi điểm M có một vị trí khác nhau tại một thời điểm khác nhau thì sẽ có phương trình sóng (li độ) khác nhau. Và ta gọi phương trình (*) là phương trình truyền sóng.
• Từ đó, ta có phương trình sóng tổng quát dưới đây: 

• uM=AM.cos((ωt - 2πx/λ) (Với t ≥ x/v)

  - Chú ý: Đối với hiện tượng truyền sóng cơ trên sợi dây, khi sợi dây được kích thích tạo dao động bằng nam câm điện có tần số dòng điện là f thì tần số dao động của sợi dây lúc này sẽ là 2f.

  Phương trình sóng tại điểm M cách O một đoạn x trên phương truyền sóng.

     * Sóng truyền theo chiều dương của trục Ox thì:

   uM = AMcos(ωt + φ - ωx/v) = AMcos(ωt + φ- 2πx/λ)  t ≥ x/v

     * Sóng truyền theo chiều âm của trục Ox thì:  

   uM = AMcos(ωt + φ + ωx/v) = AMcos(ωt +φ+ 2πx/λ)

  -Tại một điểm M xác định trong môi trường sóng: x =const; uM là hàm điều hòa theo t với chu kỳ T.

  -Tại một thời điểm  xác định t= const ; uM là hàm  biến thiên điều hòa theo không gian  x với chu kỳ λ.

15 phương pháp sóng cơ

XEM CHI TIẾT: TẠI ĐÂY