Bài học giúp các em cảm nhận được những nỗ lực to lớn của Đảng, Chính phủ, Bác Hồ và nhân dân ta trong những ngày đầu sau Cách mạng tháng Tám để giữ vững nền độc lập, đem lại hạnh phúc cho nhân dân, khẳng định vị thế của nước Việt Nam mới qua hồi ức của một vị tướng tài ba mà khiêm nhường. Thấy được cách viết hồi kí vừa khách quan, vừa dạt dào cảm xúc.
Tóm tắt bài
2.1. Tìm hiểu chung
a. Tác giả Võ Nguyên Giáp
- Sinh năm 1911 tại Lộc Thuỷ - Lệ Thuỷ - Quảng Bình.
- Là vị tướng tài ba của quân đội nhân dân Việt Nam, một trong những nhà lãnh đạo kiệt xuất của Cách mạng Việt Nam đã trực tiếp lãnh đạo quân đội Việt Nam tiến hành thắng lợi hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ.
- Võ Nguyên Giáp là uỷ viên Bộ chính trị Đảng cộng sản Việt Nam, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (1956 – 1980), Phó Thủ tướng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (1978 – 1992).
b. Tác phẩm Những năm tháng không thể nào quên
Hoàn cảnh ra đời
- Năm 1970 - những năm tháng gay go của cuộc kháng chiến chống Mĩ.
- Tác giả hồi tưởng lại và ghi chép lại những sự kiện lịch sử trọng yếu có tính chất bước ngoặt của Cách mạng Việt Nam từ những ngày đầu trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến những ngày đầu năm 1970.
Nghệ thuật
- Tác phẩm viết theo thể hồi kí mang tính chân thực, biểu cảm tác động mạnh đến tư tưởng tình cảm của người đọc.
Đoạn trích Những ngày đầu của nước Việt Nam mới
- Nằm trong chương XII của tập hồi kí “Những năm tháng không thể nào quên” (do nhà văn Hữu Mai thể hiện, tên bài do người biên soạn đặt).
Bố cục: Chia làm 4 phần
2.2. Đọc - hiểu văn bản
a. Thời điểm và cảm nghĩ của tác giả
- Từ hiện tại tác giả hồi tưởng về quá khứ. Tác giả xuất phát từ điểm nhìn của hiện tại và dùng thủ pháp nghệ thuật: đói lập, tương phản.
|
Hiện tại (1970) |
Quá khứ (những ngày đầu của nước Việt Nam mới) |
|
- Thời kì làm mưa làm gió của chủ nghĩa đế quốc đã qua. - Nước VN đã có tên trên bản đồ thế giới. - Mọi hành động xâm lược đều bị nhân dân tiến bộ trên thế giới phê phán và cuộc đấu tranh chống Mĩ của nhân dân ta được nhiều nước ủng hộ. Lực lượng cách mạng, chính quyền đã vững mạnh. - Bọn Tưởng Giới Thạch chỉ còn là những bóng ma.
|
- Thời kì của chủ nghĩa đế quốc đang làm mưa làm gió. - Nước ta chưa có tên trên bản đồ thế giới. - Gặp mọi khó khăn, lực lượng chính quyền cách mạng còn non trẻ. - Mấy chục vạn quân Tưởng ập vào miền Bắc nước ta để chống phá chính quyền còn non trẻ. |
⇒ Mục đích của tác giả: Nhấn mạnh những khó khăn trong những ngày đầu của nước Việt Nam mới ⇒ nhấn mạnh và khẳng định sự nỗ lực, sáng suốt của Đảng, nhà nước đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh và nhân dân để vượt qua những khó khăn đó.
b. Những khó khăn về mọi mặt
- Về chính trị:
- Nước Việt Nam mới sinh nằm giữa bốn bề hùm sói.
- Đảng của giai cấp công nhân mới 15 tuổi.
- Chính quyền cách mạng chưa được công nhận.
- Về kinh tế:
- Ở nông thôn ruộng đất bị bỏ hoang, lũ lụt, hạn hán. Hàng hóa khan hiếm vì các nhà máy hầu như không dùng được.
- Tài chính: cạn kiệt, chưa phát hành được tiền Việt Nam, đời sống nhân dân thấp, có người chết đói.
- Về xã hội: dịch tả phát sinh, quân Tưởng vào đem theo dịch chấy rận, đời sống xã hội càng thêm khó khăn.
c. Những biện pháp và nỗ lực của Đảng, Chính phủ, Hồ Chủ Tịch, nhân dân
- Chính trị:
- Việc cấp bách đầu tiên là phải củng cố và giữ vững chính quyền cách mạng bằng việc mở cuộc tổng tuyển cử đầu tiên trong cả nước để bầu ra quốc dân đại hội.
- Ra sắc lệnh tổ chức Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hnh chính các cấp.
- Giải tán chính quyền cũ – chính quyền thực dân phong kiến.
- Công bố dự án hiến pháp cho toàn dân góp ý.
- Kinh tế: giảm tô xóa nợ cho nông dân, phục hồi sản xuất, nâng cao đời sống mọi mặt cho công nhân, nâng cao năng lực tài chính cho đất nước.
- Xã hội: Bác Hồ kêu gọi “diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”.
d. Hình ảnh lãnh tụ Hồ Chí Minh
- Bác là người có trí tuệ sáng suốt, có ý chí sắt đá và nghị lực mạnh mẽ.
- Là con người toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân đất nước.
- Với Bác, để đất nước Việt Nam mới ra đời có thể tồn tại và vững mạnh:
- Xác định mối quan hệ giữa những người làm việc trong bộ máy chính quyền mới với nhân dân.
- Đề ra ba mục tiêu quan trọng và phải dựa vào dân.
⇒ Bác Hồ - hình ảnh tượng trưng cao đẹp nhất của dân, của nước, của cách mạng, của chính quyền mới, chế độ mới.
e. Nghệ thuật của đoạn trích
- Tác giả chỉ kể lại những sự kiện lịch sử có tính khi quát tổng thể.
- Trong khi kể tác giả nêu cảm nghĩ, nhận xét, đánh giá.
⇒ Đoạn hồi kí giống như những trang biên niên sử ghi lại những năm tháng không thể nào quên của đất nước.
3. Soạn bài Những ngày đầu của nước Việt Nam mới
Những ngày đầu của nước Việt Nam mới viết về những nỗ lực to lớn của Đảng, Chính phủ, Bác Hồ và nhân dân ta trong những ngày đầu sau Cách mạng tháng Tám để giữ vững nền độc lập, đem lại hạnh phúc cho nhân dân, khẳng định vị thế của nước Việt Nam mới qua hồi ức của một Võ Nguyên Giáp. Để nắm được những kiến thức cần đạt và trả lời những câu hỏi trong SGK, các em có thể tham khảo bài soạn tại đây:
Soạn bài Những ngày đầu của nước Việt Nam mới - Võ Nguyên Giáp
QUAY VỀ MỤC LỤC <===
4. Hỏi đáp về văn bản Những ngày đầu của nước Việt Nam mới
Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn hoctap24.com sẽ sớm trả lời cho các em.
5. Một số bài văn mẫu về Những ngày đầu của nước Việt Nam mới
Để làm phong phú thêm kiến thức về lịch sử dân tộc hào hùng, các em có thể tham khảo thêm một số bài văn mẫu dưới đây:
- Phân tích tác phẩm Những ngày đầu của nước Việt Nam mới
Bài học cùng chương
Ai đã đặt tên cho dòng sông - Hoàng Phủ Ngọc Tường - Ngữ văn 12 
Thực hành chữa lỗi lập luận trong văn nghị luận - Ngữ văn 12