Bài học giúp các em hiểu được yêu cầu và cách thức phát biểu theo chủ đề. Trình bày được ý kiến trước tập thể phù hợp với chủ đề được thảo luận và tình huống giao tiếp.

Tóm tắt bài

2.1. Khái niệm phát biểu theo chủ đề

• Phát biểu theo chủ đề là trình bày bằng miệng có nội dung đã chuẩn bị, được báo trước hướng vào một đề tài (phạm vi) hoặc chủ đề nào đó (nội dung cuộc sống, những vấn đề cuộc sống đặt ra).
• Ví dụ:
  • Chủ đề “ Thanh niên, HS làm gì để góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông”;
  • “Có ý kiến cho rằng vào đại học là cách lập thân duy nhất của thanh niên. Ý kiến của anh,chị thế nào?;
  • Quan niệm về hạnh phúc của tuổi trẻ trong thời đại ngày nay.

2.2. Những yêu cầu khi phát biểu theo chủ đề

a. Xác định chính xác nội dung cần phát biểu

• Để phát biểu tốt, có chất lượng cần chuẩn bị nội dung mình phát biểu ⇒ cần phải xác định chính xác nội dung mình phát biểu.

b. Cần có đề cương phát biểu không viết thành văn

• Phát biểu là trình bày bằng miệng, bằng lời không phải bằng con chữ.
• Nếu viết thành bài thì không phải là phát biểu.
• Khi phát biểu người phát biểu cần phải chú ý đến những yêu cầu có tính chất chung:
  • Phát biểu phải có mục đích rõ ràng, động cơ lành mạnh, trong sáng( không nên dựa vào diễn đàn để thực hiện hành vi mờ ám, gây mất đoàn kết).
  • Chú ý tới đối tượng nghe: lứa tuổi, nghề nghiệp, trình độ.
  • Nội dung phát biểu:
    • Đúng trọng tâm, nhiều thông tin, không trùng lặp với người khác.
    • Trường hợp trùng với ý kiến với người phát biểu trước thì thể hiện quan điểm mình đồng ý hay bác bỏ hoặc bổ sung tùy từng nội dung vấn đề phát biểu.
  • Trong khi phát biểu cần có cử chỉ, giọng nói sao cho phù hợp.

2.3. Cách thức tiến hành phát biểu theo chủ đề

• Chuẩn bị đề cương:
• Mở đầu
  • Thực hiện nghi lễ ở đại hội(kính thưa..)
  • Tự giới thiệu về mình.
  • Nêu rõ lí do, mục đích phát biểu.
  • Khái quát nội dung vấn đề phát biểu.
• Nội dung chính cần phát biểu
  • Vấn đề phát biểu là gì?
  • Nội dung chính và trọng tâm của vấn đề là gì?
  • Suy nghĩ của bản thân về vấn đề ấy như thế nào?
  • Những đề nghị nếu cần?
• Kết thúc
  • Xác định đây chỉ là ý kiến cá nhân hoặc đại diện cho tập thể nếu có gì khiếm khuyết xin được lượng thứ hoặc trực tiếp trao đổi.
  • Chúc (cụ thể, chân thành, không khách sáo).

Bài tập minh họa

Ví dụ 1:

Em hãy phát biểu về ý kiến: “Khắc phục tình trạng đi ẩu, nguyên nhân chủ yếu của tai nạn giao thông”.

Gợi ý làm bài:

a. Mở đầu

• Khái quát sơ lược về hậu quả của tai nạn giao thông:
  • Diễn ra ngày càng nhiều.
  • Đe dọa tính mạng, sức khỏe, tài sản và sự phát triển của đất nước, xã hội.
• Một trong những nguyên nhân chủ yếu của tai nạn giao thông là do đi ẩu

b. Nội dung

• Khái quát sơ lược về một số nguyên nhân gây tai nạn và dẫn vào nguyên nhân đi ẩu.
• Những biểu hiện của hành vi đi ẩu: lạng lách, đánh võng, vượt quá tốc độ cho phép, vượt đèn đỏ…
• Nguyên nhân của hành vi đi ẩu: đua với bạn, thiếu ý thức chấp hành luật giao thông, …
• Những hậu quả của việc đi ẩu: thống kê số liệu ( đi ẩu gây ra bao nhiêu vụ tai nạn, hậu quả nghiêm trọng như thế nào, …)
• Những biện pháp hạn chế hành vi đi ẩu:
  • Nhà nước quy định nghiêm vấn đề xử phạt.
  • Cần tăng cường tuyên truyền pháp luật và giải thích rõ tác hại của hành vi này cho người tham gia giao thông, trong đó có đối tượng học sinh, sinh viên…

c. Kết luận

• Học sinh, thanh niên cần gương mẫu chấm dứt hành vi đi ẩu => bảo đảm an toàn giao thông, sức khỏe và tính mạng, tài sản của chính mình cũng như mọi người.

Ví dụ 2:

Em hãy phát biểu về ý kiến: "Những lợi ích của rừng đối với cuộc sống con người".

Gợi ý làm bài:

a. Mở đầu

• Khái quát tầm quan trọng của rừng đối với cuộc sống của con người.

b. Nội dung

• Trình bày cụ thể những lợi ích của rừng:
  • Tạo ôxy cho sự sống con người.
  • Điều hòa nhiệt độ, cân bằng thời tiết.
  • Giữ mạch nước ngầm.
  • Giữ độ màu mỡ cho đất, chống xói mòn.
  • Môi trường sống cho nhiều động, thực vật quý hiếm.
  • Che chắn giông bão, hạn chế lũ lụt.
  • Cung cấp nhiều tài nguyên quý giá: thực phẩm, cây thuốc quý, gỗ, quặng mỏ…
  • Căn cứ địa cách mạng thời chống giặc ngoại xâm.
  • Cảnh quan hùng vĩ, nguồn đề tài sang tác cho văn học nghệ thuật.

⇒ Lợi ích của rừng vô cùng to lớn nên bảo vệ rừng là bảo vệ sự sống của con người.

c. Kết luận

• Khẳng định lại vai trò của rừng đối với của sống của nhân loại và việc cần thiết phải bảo vệ rừng.

 4. Soạn bài Phát biểu theo chủ đề

Để hiểu được yêu cầu và cách thức phát biểu theo chủ đề, các em có thể tham khảo bài soạn chi tiết hoặc tóm tắt dưới đây:

Soạn bài Phát biểu theo chủ đề 

 QUAY VỀ MỤC LỤC  <===

• Phát biểu theo chủ đề
• Phát biểu theo chủ đề tóm tắt

5. Hỏi đáp về bài Phát biểu theo chủ đề

Nếu có thắc mắc cần giải đáp các em có thể để lại câu hỏi trong phần Hỏi đáp, cộng đồng Ngữ văn hoctap24.com sẽ sớm trả lời cho các em.

Việt Bắc - Tố Hữu phần 2: Tác phẩm - Ngữ văn 12